Euro jest walutą Europejskiej Unii Walutowej. W światowym systemie monetarnym zajmuje drugą pozycję po dolarze USA. Odpowiedzialność za politykę walutową, która jest określana i wdrażana w euro, ponosi Europejski Bank Centralny (EBC) we Frankfurcie nad Menem wspólnie z krajowymi bankami centralnymi. Euro jest obecnie oficjalną walutą w 19 z 28 krajów członkowskich UE. W obrocie bezgotówkowym nowy pieniądz funkcjonował w „strefie euro”, do której należą także Niemcy, od początku 1999 roku. 1 stycznia 2002 roku do obiegu weszły banknoty i monety euro..
Kontekst
Proces integracji europejskiej to jedno z centralnych zagadnień niemieckiej polityki zagranicznej. Współdziałanie Republiki Federalnej na rzecz zjednoczonej Europy zostało już zapisane w Ustawie Zasadniczej. Wraz z przyjęciem Chorwacji w lipcu 2013 roku UE powiększyła się do 28 członków.
→ bpb.de
Komisja Europejska, której siedziba znajduje się w Brukseli, jest niezależnym politycznie ponadnarodowym organem, który reprezentuje interesy całej UE i strzeże ich. Komisja UE ma prawo wnosić projekty wszystkich wspólnotowych aktów prawnych (prawo inicjatywy). Jako „strażnik traktatów” czuwa nad przestrzeganiem prawa wspólnotowego. Ponadto Komisja posiada uprawnienia wykonawcze, na przykład w odniesieniu do budżetu lub prawa antymonopolowego. Reprezentuje ona także interesy Wspólnoty na zewnątrz. Na czele Komisji stoi przewodniczący, którym od 2014 roku jest Jean-Claude Juncker z Luksemburga. Każde państwo członkowskie jest obecnie reprezentowane w Komisji przez jednego członka.
Zasadniczym zadaniem Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW) z siedzibą w Waszyngtonie jest wspieranie makroekonomicznej stabilizacji 189 krajów członkowskich. Niemcy, których udziały w MFW wynoszą ok. 5,6 proc., są jednym z najważniejszych udziałowców funduszu i uczestniczą w decydującym stopniu w podejmowaniu decyzji przez to gremium za pośrednictwem niemieckiego dyrektora wykonawczego.
→ imf.org
Sojusz Północnoatlantycki (North Atlantic Treaty Organization) został utworzony w 1949 r. W skład tego sojuszu obronnego wchodzi obecnie 29 państw. Niemcy są jego członkiem od 1955 r. Bundeswehra uczestniczy w misji pod dowództwem NATO w Kosowie oraz angażuje się w dowodzonej przez NATO operacji „Resolute Support” w Afganistanie. Siedzibą NATO jest stolica Belgii Bruksela.
→ nato.int
Licząca 57 państw członkowskich Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) jest szerokim forum ogólnoeuropejskiej współpracy. W ramach misji OBWE podejmuje się działania strategiczne przede wszystkim w zakresie zapobiegania konfliktom oraz ich opanowywania; Niemcy mają w nich znaczny udział finansowy i personalny. Sekretariat Generalny OBWE mieści się w stolicy Austrii Wiedniu.
→ osce.org
Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ) jest podstawą i centralnym filarem systemu międzynarodowego. Aby dostosować ją do istniejącej rzeczywistości politycznej, Niemcy angażują się na rzecz reformy ONZ. Od 1996 roku płacą czwartą co do wielkości składkę do budżetu ONZ i są siedzibą niektórych jej organizacji; tylko w Bonn mieści się 19 z 30 zlokalizowanych na terenie Niemiec placówek ONZ. Starania Niemiec o niestałe miejsce w Radzie Bezpieczeństwa ONZ na lata 2019/2020 uwieńczone zostały sukcesem.
Parlament Europejski to parlamentarny organ Wspólnot Europejskich. Składa się on z 751 deputowanych, którzy są wybierani przez obywateli 28 krajów członkowskich w wyborach bezpośrednich na okres pięciu lat. Każdy kraj posiada określoną liczbę mandatów, zależną od liczby ludności. Niemcy, jako największy kraj członkowski UE, reprezentuje 96 deputowanych. Parlament ma uprawnienia ustawodawcze, budżetowe i kontrolne, nie posiada jednak prawa do inicjatywy ustawodawczej przy stanowieniu prawa. Siedzibą Parlamentu Europejskiego jest Strasburg; miejscami pracy Parlamentu Europejskiego są także Bruksela i Luksemburg.
Niemiecka polityka rozwojowa jest elementem globalnej polityki strukturalnej i pokojowej. Jej celem jest wnoszenie wkładu w poprawę warunków życia w krajach partnerskich. Rząd federalny w ścisłej współpracy z międzynarodową wspólnotą państw angażuje się w zwalczanie ubóstwa, na rzecz pokoju i demokracji, w sprawiedliwe ukształtowanie procesu globalizacji oraz w zachowanie środowiska naturalnego i zasobów naturalnych. Centralnymi elementami polityki jest wzmocnienie zasad dobrego rządzenia, samodzielności oraz sił samopomocy w krajach partnerskich. Kierunki i koncepcje polityki opracowuje Federalne Ministerstwo ds. Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (BMZ).
→ bmz.de
Centralną sprawą polityki rządu federalnego jest poszanowanie i rozwój praw człowieka na całym świecie. Rząd federalny wspólnie ze swoimi partnerami z UE podejmuje konsekwentne działania w celu ochrony standardów praw człowieka oraz ich ciągłego rozwoju. Działalność ta ma miejsce w ścisłej współpracy z instytucjami Organizacji Narodów Zjednoczonych, a szczególnie Biurem Wysokiego Komisarza ds. Praw Człowieka w Genewie. Niemiecka polityka praw człowieka kieruje się konkretnym zobowiązaniem. Polega ono na ochronie ludzi przed naruszaniem ich praw i wolności podstawowych oraz tworzeniu stabilnych warunków, w których ucisk, samowola i wyzysk nie będą miały szansy istnienia. Postulat ten wywodzi się z Ustawy Zasadnicznej: w artykule 1 prawa człowieka nazywa się podstawą wszelkiej międzyludzkiej wspólnoty, pokoju i sprawiedliwości na świecie.
Rada Europejska wytycza ogólne kierunki polityki Unii Europejskiej. Na odbywających się co najmniej dwa razy w roku obradach, którymi kieruje przewodniczący Rady, zbierają się głowy państw lub szefowie rządów, przewodniczący Komisji Europejskiej i wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa.
Rada („Rada Ministrów“) jest najważniejszym organem ustawodawczym UE. Każdy kraj członkowski oddelegowuje do Rady jednego ministra resortowego. Rada dzieli uprawnienia legislacyjne oraz odpowiedzialność za budżet Unii z Parlamentem UE. Przewodnictwo w Radzie – prezydencja – zmienia się co sześć miesięcy.
Szefowie państw lub rządów UE podpisali w grudniu 2007 roku w Lizbonie traktat reformujący UE, który po ratyfikacji we wszystkich państwach członkowskich wszedł w życie w grudniu 2009 roku. Traktat ten stanowi nową podstawę UE, która dzięki niemu ma stać się bardziej demokratyczna, przejrzysta i skuteczniej funkcjonować. Zgodnie z tym za ciągłość podejmowanych przez Unię działań odpowiada obecnie stały przewodniczący Rady Europejskiej. Wysoki przedstawiciel do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa jest odpowiedzialny za stosunki zewnętrzne wspólnoty. Podejmowanie unijnych uchwał ułatwiło zniesienie w licznych przypadkach zasady jednomyślności. Na kilkadziesiąt nowych dziedzin rozszerzono podejmowanie decyzji kwalifikowaną większością głosów. Od 2014 roku w radzie UE obowiązuje zasadniczo system głosowania „podwójną wiekszością głosów“. Zgodnie z tą zasadą uchwały UE w Radzie Ministrów będą wymagały głosów większości państw (55 proc.), w których mieszka 65 proc. obywateli. Rotacyjne przewodnictwo w radach ministrów zostanie zachowane w formie 18-miesięcznej prezydencji zespołowej, sprawowanej przez trzy państwa członkowskie. Liczbę posłów w Parlamencie UE ograniczono od 2014 roku do 751. Każde państwo członkowskie będzie odtąd posiadało przynajmniej 6 i najwyżej 96 deputowanych. Traktat reformujący wzmacnia także demokrację i ochronę praw podstawowych poprzez rozszerzenie roli parlamentu, włączenie parlamentów krajowych do europejskiego procesu ustawodawczego oraz wprowadzenie Karty Praw Podstawowych, która będzie miała prawnie wiążący charkter (w przypadku Wielkiej Brytanii i Polski obowiązują odrębne przepisy).
Niemcy w 1957 roku należały do sześciu członków-założycieli dzisiejszej UE. Od 2013 roku w skład Unii wchodzi 28 państw; w dziewiętnastu oficjalną walutą jest euro. Wkład Niemiec do budżetu Unii, uzasadniony wielkością kraju i jego wydajnością gospodarczą, sięga prawie 20%. Günther Oettinger (CDU), były premier kraju związkowego Badenii-Wirtembergii, odpowiada w Komisji Europejskiej za sprawy budżetu i personalne.
→ bpb.de
Celem utworzonej w 1955 r. Światowej Organizacji Handlu (WTO) jest nadzorowanie realizacji istniejących umów dot. handlu międzynarodowego. Organizacja jest także forum dla negocjacji w sprawie liberalizacji światowego handlu. Niemcy w ramach takich rund negocjacyjnych opowiadają się stanowczo za lepszym włączeniem krajów rozwijających się do handlu światowego. Siedzibą WTO jest Genewa (Szwajcaria).
→ wto.org